Zgodnie z tradycją, na wigilijnym stole powinno znajdować się 12 potraw, a jedną z tych najważniejszych są uszka. Tradycyjne uszka wigilijne pachną i smakują leśnymi grzybami oraz kiszoną kapustą, a ich wyjątkowy smak i aromat podkreśla gorący, czerwony barszcz. Jaka jest historia tej pysznej, wigilijnej potrawy i jak ją przyrządzić?
Barszcz z uszkami – gwiazda wigilijnej wieczerzy
Uszka wigilijne to potrawa, której tak samo, jak choinki, nie może zabraknąć na świątecznym stole i która stała się jednym z symboli świąt. W towarzystwie króla wigilijnego stołu, jakim jest barszcz czerwony, są jedną z 12 potraw, które podaje się jako pierwsze danie podczas uroczystej kolacji w Wigilię Bożego Narodzenia. Niewielkie pierogi o charakterystycznym kształcie, przypominające ucho są obecne na naszych stołach od dziesiątek lat. Wzmianki o uszkach jako świątecznej potrawie pochodzą jeszcze z okresu średniowiecza, a sama potrawa doczekała się wielu odmian. Wersja tradycyjna to uszka wigilijne z farszem na bazie grzybów i kiszonej kapusty, podawane jako dodatek do barszczu. Oczywiście najlepiej smakują te, które przygotowane zostały własnoręcznie.
W niektórych domach na etapie lepienia uszek do jednego z nich wkłada się monetę, a ten, kto trafi na nią w swoim talerzu, będzie cieszyć się powodzeniem w nadchodzącym roku.
Uszka wigilijne – składniki
Przepis na uszka wigilijne nie jest skomplikowany, a do ich przyrządzenia potrzebna jest jedynie odrobina wolnego czasu i kilka prostych składników. Podstawą tego przepisu jest farsz, a ten zgodnie z tradycyjną recepturą powinien być przygotowany z i aromatycznych, leśnych grzybów — dary lasu według wierzeń ludowych mają magiczną moc. Najlepiej sprawdzają się tutaj suszone podgrzybki i borowiki, które w trakcie powolnego gotowania uwolnią swój aromat i smak.
Dodatkiem do grzybów jest znana i lubiana w polskich domach kiszona kapusta. Kolejnym elementem jest ciasto, dokładnie takie samo, z jakiego lepi się pierogi — powinno być miękkie i sprężyste. Obowiązkowymi dodatkami, które odpowiadają za wydobycie i podkreślenie smaku każdej z potraw, są przyprawy. W przypadku grzybów są to: cebula, pieprz, ziele angielskie i liść laurowy.
Składniki na farsz:
- grzyby suszone (ok. 60 gramów),
- 1 cebula,
- kiszona kapusta (ok. 400 gramów)
- 2-3 łyżki oleju (do smażenia cebuli),
- szczypta soli,
- szczypta pieprzu,
- 2 liście laurowe,
- 3 ziela angielskie.
Składniki na ciasto:
- 500 gramów mąki pszennej,
- 1 szklanka gorącej wody,
- 1 łyżeczka soli,
- 4 łyżki oleju.
Uszka Wigilijne – przygotowanie
Tradycyjne uszka wigilijne najlepiej smakują tuż po przyrządzeniu, więc warto zaplanować ich przygotowanie na sam koniec i podawać świeże. Ich przygotowanie jest banalnie proste, jednak dość pracochłonne.
- Pierwszym etapem jest przygotowanie farszu. Na początek trzeba przygotować dwa garnki. W pierwszym należy namoczyć i zagotować suszone grzyby z dodatkiem liści laurowych i ziela angielskiego, w drugim zalać wodą i ugotować do miękkości kiszoną kapustę. Wystarczy około 15 minut, w tym czasie można zeszklić na oleju pokrojoną w kostkę cebulę. Ugotowaną kapustę i grzyby trzeba odcedzić, ostudzić i drobno posiekać lub przecisnąć przez maszynkę oraz dodać podsmażoną cebulę, sól i pieprz. Wszystkie te składniki po wymieszaniu stworzą aromatyczny farsz do uszek.
- Po przygotowaniu farszu pora na ciasto do uszek. Wystarczy połączyć mąkę z gorącą wodą, solą i olejem i zagnieść gładkie ciasto. Po wyrobieniu ciasta warto przykryć je ściereczką i odstawić na chwilę, dzięki temu będzie miękkie i elastyczne.
- Na koniec trzeba rozwałkować cienko ciasto na oprószonej mąką stolnicy lub blacie, a następnie wykroić z niego niewielkie okręgi np. z pomocą szklanki i na każde kółko nałożyć porcję przygotowanego wcześniej farszu. Uszka lepi się podobnie do pierogów, a końcowego kształtu nadaje im zlepienie dwóch przeciwległych rogów.
- Gotowe uszka trzeba wrzucić do wrzącej, osolonej wody i poczekać kilka minut aż wypłyną na powierzchnie. Tuż po wyjęciu z wody ugotowanych uszek, dobrze jest skropić je odrobiną oleju, zapobiegnie to ich sklejaniu się i ułatwi nakładanie na talerze.
Z czym podawać uszka wigilijne?
Uszka rozpoczynają wigilijną wieczerzę, ale brew pozorom nie grają pierwszych skrzypiec na świątecznym stole, ponieważ trafiają tam jedynie jako dodatek do barszczu czerwonego. Tradycja mówi, że w dniu Wigilii Bożego Narodzenia obie te potrawy powinny być postne.
Zazwyczaj uszka lądują w głębokim talerzu lub bulionówce, gdzie zalewane są obficie gorącym, czerwonym barszczem przygotowanym na bazie świeżych buraków i warzywnego bulionu. Jeśli jakimś cudem po świątecznej kolacji pozostaną jakieś zapomniane uszka, można je zjeść kolejnego dnia, podsmażone na maśle. W tym wydaniu smakują równie dobrze.
